Franz Kafka- Dönüsüm
Gülperi Sert çevirisi, 18. Basım, İş Bankası Kültür Yayınları, 74 sayfa
Öncelikle şunu söylemeliyim ki "Dönüşüm" benim için bir hikayeden çok daha fazlasıydı. Gregor Samsa'nın bir sabah uyandığında böceğe dönüşmesi her ne kadar sürreal olsa da aslında hayatımızdaki sorumluluklarımıza karşı kaçışımızı simgeliyor. Evet, Gregor bir böcektir ama özgürdür. Onun için böcek olmak bir kaçıştır.
Daha açık anlatmak gerekirse Gregor Samsa, bütün evin sorumluluğunu yüklenmiş, para kazanmak zorunda olduğunun bilincindedir. Ancak bir sabah uyandığında bir böceğe dönüşmüş olarak bulur kendini. İşte tam bu noktada öykümüz başlar. O küçük odada siz ve Gregor baş başa kalırsınız. İnsani özelliklere sahip böcek görünümlü kahramanımızla yalnız kalmak ve onun yaşamına tanıklık etmek başta sizi çok farklı hissettiriyor. Ancak öykü ilerledikçe Gregor ile bütünleşiyorsunuz.
Kitapta dikkatimi çeken diğer aile üyeleriydi. Gregor'ın kız kardeşi Grete, başlangıçta durumu olgunlukla karşılayıp abisine bakıcılık yapmaya çalışsa da bu çok uzun sürmeyecektir. Anne ve babası ise başlarda durumu kabullenseler de bir süre sonra içerideki oğulları değilde bir böcek olduğu gerçeğini kabullenir.
Bir noktaya dikkat çekmek isterim ki Gregor'ın babasının sert tavrı aslında Kafka'nın babasını temsil etmekte. Kafka'nın babasıyla ilişkisi hiçbir zaman iyi olmamıştır. Hatta ona duyduğu nefreti ilerde kendini de bir hiç olarak görmesine neden olmuş. Zaten bu durumu eserlerinde çok net bir şekilde görebiliyoruz. Kafka'dan söz açılmışken şunu da söylemek istiyorum:
Franz Kafka ilginç bir yazar. Kafkayı inceleyen edebiyat eleştirmenleri onun karakter olarak çekingen biri olduğunu ve sanki öyküde geçen o dışlanmışlık, yalnızlık gibi duyguları kendisinin de hissettiğini söylüyor. Buna Çek asıllı, Almanca konuşan bir Yahudi olmasını sebep gösteriyorlar.
Aslında tüm öykü boyunca bir kitap okumaktan çok Gregor'ın hayatına birebir tanık oluyoruz. Çaresizliğini, çabasını, dışlanmasını hatta yalnız kalmasını yazar bize anlatmıyor. Bütün bunlara biz tanıklık ediyoruz.
Bir aksiyon öyküsü olmadığını durağan ilerleyen bir durum öyküsü olduğunu söyleyebiliriz. Yani karmaşık olaylar ve gizem yok. Bize bir şeyler anlatmaya çalışan bir öykü. Satırlarda dikkatlice dolaşıp onlara kulak verdiğimiz zaman seslenişleri duyacaksınız.
Bu durumda kitabın güzel olup olmaması kişiden kişiye değişen bir durum. Aslında bu her kitap için geçerli. Ama "Dönüşüm"de bunu daha yoğun hissediyoruz. Dönüşüm hakkında 130 farklı değerlendirmenin 'Eleştirmenin Çaresizliği' adlı bir kitapta toplaması bunu doğruluyor.
Keyifli Okumalar...
Yorumlar
Yorum Gönder